nie wierzę

- wierzenia pogańskie pagan beliefs

- wierzyć w Boga/reinkarnację to believe in God/reincarnation

- wierzyć w duchy to believe in ghosts

- wierzyć komuś (ufać) to trust sb; (w czyjeś słowa) to believe sb

- wierzę ci na słowo I’ll take your word for that

- wierzyć w czyjąś niewinność to believe in sb’s innocence

- wierzyć w kogoś to believe in sb, to have faith in sb

- wierzyć, że… to believe that…

* * *

* * *

1. t. rel. believe ( w coś in sth); nie wierzysz mi? don't you believe me?; przestać wierzyć w coś lose faith in sth; wierzyć święcie w kogoś/coś swear by sb/sth.

2. (= ufać) trust; wierzę ci na słowo I take your word for it, I take you at your word; własnym oczom/uszom nie wierzę I can't believe my eyes/ears; wierzyć, że ktoś coś zrobi trust sb to do sth.

* * *

pl. ocz- Nom. -y Gen. -u Ins. - ami l. - yma

1. ( narząd wzroku) eye, optic (arch.); piwne/brązowe/niebieskie oczy hazel/brown/blue eyes; podbite oko black eye, shiner, mouse; bystre oko sharp l. keen eye; mieć bystre oko be sharp l. keen eyed l. eyesighted; zaczerwienione oko reddish eye; kocie oczy ( na drodze) cat's eyes; kocie oko min. cat's eye; tygrysie oko min. tiger's eye; dno oka anat. eyegrounds, fundus of the eye; oko cyklonu meteor. bull's eye, the eye of the storm; sokole oko eagle eye; maślane oczy filmy eyes; wprawne oko practiced eye; w mgnieniu oka in a blink of an eye, in a twinkling, in a flash l. crack; na pierwszy rzut oka at first glance; coś widać na pierwszy rzut oka sth can be seen at first glance; bez zmrużenia oka without batting an eye; na moich oczach before l. under my eyes, in front of my very eyes; słabnąć l. niknąć w oczach ( o człowieku) be fading away, be wasting away; ale masz oko! good eye!; cieszący oko easy on the eye; cieszyć oko please the eye; klapki na oczach blinders, tunnel vision; klapki na oczy ( konia) blinders; Br. blinkers; w moich oczach to jest nic niewarte it's not worth a penny in my eyes l. to my mind; z zamkniętymi oczami with one's eyes closed; pożerać kogoś oczami devour sb with one's eyes; patrzeć na coś krzywym okiem frown upon sth, look askance at sth; być komuś solą w oku be a thorn in sb's side l. flesh, be the stone in sb's shoe; (szkolić się) pod okiem instruktora (train) under the supervision of the instructor; ciemno, choć oko wykol the night is inky black; rzucać się w oczy stick out a mile, stick out like a sore thumb; spędza mi to sen z oczu I can't get it out of my mind; czytam w twoich oczach, że... I can see l. read it in your eyes that...; dobrze ci z oczu patrzy you have a kind look in your eyes; iść, gdzie oczy poniosą go and never look back, walk and don't look back; jak okiem sięgnąć as far as the eye can see; mieć oczy wokół głowy have eyes at the back of one's head; zrobiło mi się ciemno przed oczami I was seeing spots before my eyes; mam to na oku I'm keeping a (sharp) eye on it; mieć coś na oku (np. o pracy) set sights on sth; mam babcię ciągle przed oczyma I can still see grandma before my eyes; miej oczy i uszy otwarte! keep your eyes and ears open!; powiedzieć l. wygarnąć komuś prawdę w oczy tell sb the truth to his/her face, speak the truth to sb's face; wspominać kogoś/coś z łezką w oku think softly l. affectionately l. nostalgically about sb/sth, think about sb/sth with affection; mydlić komuś oczy pull the wool over sb's eyes, throw dust in sb's eyes; nawet nie mrugnął okiem he didn't flicker an eyelid; nie mogłem od niej oderwać oczu I couldn't take my eyes off her; nie mogę spojrzeć jej w oczy I can't look her in the eye/face; mieć oko na coś keep one's eyes open l. peeled l. skinned for sth; nie spuszczaj z oka dzieci keep your eye on the children, keep a close eye l. watch on the children; podbić komuś oko give sb a black eye l. a shiner; własnym oczom nie wierzę! I can't believe my eyes!; nie zmrużyłem oka I didn't sleep a wink; otworzyć szeroko oczy open one's eyes wide; widzieć kątem oka see sth out of the corner of one's eye; strzec kogoś/czegoś jak oka w głowie keep a close eye on sb/sth; rzut oka na coś glimpse at sth; kiedy ty wreszcie przejrzysz na oczy? when will you finally take the blinds off?; przewracać oczami turn up l. roll one's eyes; robić do kogoś perskie oko give sb the eye, give sb a glad eye, make eyes at sb; kłamać w żywe oczy lie through one's teeth, lie in one's throat; na piękne oczy on trust; w cztery oczy in private; rozmawiać z kimś w cztery oczy talk heart to heart to sb, talk eye to eye; rzuć na to okiem have l. take a look l. glance at it, please; cast an eye over it, please; gołym okiem with the naked eye; stanąć z kimś oko w oko stand face to face with sb, confront sb eyeball to eyeball; stracić kogoś z oczu lose sight of sb; spuścić oczy lower one's eyes, cast one's eyes down; spojrzeć prawdzie w oczy face the truth; wake up and smell the coffee; see things for what they really are; świecić oczami za kogoś blush for sb, take the rap; widzieć coś gołym okiem see sth with the naked eye; widzieć coś na własne oczy see sth with one's own eyes; widzieć coś oczami duszy see sth in one's mind's eyes; wpaść komuś w oko catch sb's fancy l. eye, take l. tickle l. catch sb's fancy; zamknąć oczy close one's eyes, breathe one's last; przymykać na coś oczy turn a blind eye to sth; zejdź mi z oczu! get out of my sight!; oczy mi się kleją I have heavy eyes l. eyelids; pi razy oko sth in the neighborhood of, more or less; pasuje to jak pięść do oka it's like a square peg in a round hole; oczy wychodzą mu na wierzch ( ze zdziwienia) his eyes popped out; oko ci zbieleje it'll leave you open-mouthed; kruk krukowi oka nie wykole crows don't pick crows' eyes; dog does not eat dog; oko za oko, ząb za ząb an eye for an eye and a tooth for a tooth; pańskie oko konia tuczy the eye of the master does more work than both his hands; prawda w oczy kole the greater the truth, the greater the libel; strach ma wielkie oczy fear has big eyes; czego oko nie widzi, tego sercu nie żal what the eye doesn't see, the heart doesn't grieve over; what the eye sees not, the heart craves not.

2. pl. oka Gen. ok (= coś jak oko) eye; ( w rosole) eye; pawie oko peacock's eye, ocellus, eyespot.

3. ( w sieci rybackiej) mesh.

4. żegl. ( wachta) watch, lookout.

5. żegl. ( pętla na linie) eye-splice, loop.

- nie wierzę w te czary-mary I don’t believe in all that mumbo-jumbo

- wydaje ci się, że powiesz: „czary-mary” i wszystko będzie dobrze you think you can just say ‘hey presto’, and everything will be all right

- czas płynie time passes a. goes by

- kawał czasu pot. a long time

- proces rozłożony w czasie a process continuing over time

- trwonić/marnować czas na coś to waste time on sth

- spędzać czas na czymś to spend time on sth

- czas mijał im na rozmowach o życiu they whiled away the time talking about life

- z czasem a. z biegiem a. upływem czasu with (the passing of) time

- czas odjazdu/przyjazdu arrival/departure time

- spojrzał na słońce, żeby określić czas he looked at the sun to determine the time

- określić przybliżony czas wybuchu to determine the approximate time of the explosion

- od czasu skończenia studiów after graduating

- rok minął od czasu ich ostatniego spotkania a year had/has passed since their last meeting

- co jakiś czas once in a while

- od czasu do czasu from time to time, every now and then, occasionally

- od tego czasu since then a. that time

- do czasu naszego wyjazdu (w przyszłości) before we leave; (w przeszłości) before we left

- do tego czasu nie dowiedzieliśmy się…/nie dowiemy się…/nie wiedzieli we still don’t know even now a. still haven’t learnt…/we won’t know a. find out before then/up to that time they didn’t know

- czas żniw/zbiorów harvest time

- nadszedł czas, żeby stąd wyjechać the time has come to leave this place

- o czasie on time a. schedule

- koncert rozpoczął się o czasie the concert began a. started on time

- przyszliśmy po czasie/przed czasem we arrived late/ahead of time

- do czasu (ostrzeżenie) you’ll/they’ll find out a. see (one day)!

- póki czas while there’s still time

- po jakimś czasie after some time

- w tym czasie at that time

- od dłuższego czasu for a long time

- przez cały czas all the time

- w czasie during

- w czasie wakacji/podróży during a holiday/trip a. journey

- ona będzie pod ścisłą obserwacją na czas leczenia she will be under close observation for the duration of the treatment

- na czas remontu możesz zamieszkać u mnie you can stay with me while the building work is being carried out

- mieć czas na coś/dla kogoś to have time for sth/sb

- nie mieć czasu na coś/dla kogoś to have no time for sth/sb

- mieć mało czasu to be pressed for time

- mieć dużo czasu to have lots of time a. time on one’s hands

- dawać a. dać komuś trzy dni/dwie godziny czasu na coś to give sb three days/two hours to do sth

- przygotowania zajęły mi mnóstwo czasu the preparations took up a lot of my time

- zabrakło nam czasu we ran out of time

- panie pośle, pański czas się skończył Sir, your time’s up

- uzyskał najlepszy czas he had the best time

- jaki masz czas na 100 metrów? what’s your time for the 100 metres?

- trener poprosił o czas the coach asked for a timeout

- czas letni summer time GB, daylight-saving time US

- czas zimowy standard time

- czas miejscowy local time

- czas przeszły/przyszły/teraźniejszy/zaprzeszły past/future/present/pluperfect a. past perfect tense

- czas spać it’s bedtime, it’s time to go to sleep

- czas, żeby poważnie pomyśleć o przyszłości it’s time to do some serious thinking about the future

- taksówka czeka, czas na dworzec the taxi’s waiting, it’s time to go to the station

- czas na mnie/nas it’s time for me/us to go

- najwyższy a. wielki czas iron. (it’s) about time (too) ron.

- najwyższy czas, żebyś się ożenił/żebyśmy poszli do domu it’s high a. about time you got married/we went home

- czas (jest) po temu książk. it’s (high) time; it’s about time pot.

- ciężkie czasy hard times

- od niepamiętnych czasów since time immemorial a. time out of mind

- po wieczne a. wsze a. wszystkie czasy książk. for ever

- to były czasy! those were the days

- w czasach minionych in days gone by

- w dzisiejszych czasach nowadays, in this day and age

- w ostatnich czasach a. ostatnimi czasy lately

- z czasów czegoś dating back to sth

- dziennik/broń z czasów wojny a diary/weapons dating back to the war

- za czyichś czasów in sb’s time a. day

- za dawnych czasów in days of old

- za wszystkie czasy as if there was no tomorrow

- pamiętać lepsze czasy przen. to have seen better days

- wyprzedzić swoje czasy to be ahead of one’s time

- czy nie masz czasem zapalniczki? do you have a lighter by any chance?, do you happen to have a lighter?

- nie zgub czasem tych pieniędzy mind a. be careful you don’t lose that money

- □ czas gwiazdowy Astron. sidereal time

- czas ochronnyMyślis. closed season

- czas strefowy Astron. zone time

- czas uniwersalny Astron. universal time, Greenwich Mean Time, G.M.T.

- średni czas słoneczny Astron. mean (solar) time

■ na czas (punktualnie) on time; (szybko) in a hurry a. rush

- nie róbmy tego na czas, zróbmy to dobrze let’s not rush it, let’s just do it well

- swego a. swojego czasu once, in one’s time a. day

- swego czasu był to ruchliwy port in its time a. day it was a (very) busy port

- w swoim czasie (niegdyś) once, in one’s time a. day; (w odpowiednim momencie) in due time a. course

- w swoim czasie był przystojnym mężczyzną he was a handsome man in his day

- dowiesz się wszystkiego w swoim czasie you’ll learn everything in due course a. when the time comes

- onego czasu przest., książk. in the olden days książk.

- wszech czasów all-time

- aktor/serial wszech czasów an all-time favourite actor/series

- gest był nie na czasie the gesture was ill-timed a. untimely

- kapelusze są teraz na czasie hats are in right now pot.

- narkomania to temat na czasie drug addiction is a very topical issue

- wyścig z czasem a race against time a. against the clock

- czas leczy a. goi rany przysł. time heals all wounds, time cures all things

- czas to pieniądz przysł. time is money

- szkoda czasu i atłasu przysł. it’s a waste of time and money, it’s not worth the trouble

- z Polski/ze Szkocji from Poland/Scotland

- pamiątka z Japonii a souvenir from Japan

- św. Franciszek z Asyżu St Francis of Assisi

- jechać z Berlina do Warszawy to go from Berlin to Warsaw

- wyszedł z domu o trzeciej he left home at three

- wyjął pieniądze z portfela he took some money out of his wallet

- zjechał na sankach z górki he went down the hill on a sledge

- gwóźdź wystający z deski a nail sticking out of a plank

- zdjął obraz ze ściany he took the picture off the wall

- sprzątnęła brudne naczynia ze stołu she cleared the dirty dishes off the table

- podniósł coś z podłogi he picked something up off the floor

- zsiadł z konia he got off the horse

- hałasy dochodzące z góry noises coming from upstairs

- widok z wieży kościoła the view from the church tower

- z każdej strony a. ze wszystkich stron from all sides, from every side

- z lewej/prawej strony (znajdować się) on a. to the left/right; (zbliżać się) from the left/right

- z mojej lewej/prawej strony (tuż obok) by my left/right side; (nieco dalej) to my left/right

- z tamtej strony brzeg jest bagnisty on the other side the shore is marshy

- z przodu/tyłu at the front/back

- informacje pochodzące z dziennika telewizyjnego information from the TV News

- dane z rocznika statystycznego data from a statistical yearbook

- wiadomość z pewnej gazety information from a certain newspaper

- znał jej adres z książki telefonicznej he knew her address from the telephone directory

- wiem o tym z doświadczenia I know it from experience

- z badań rynkowych wynika, że… from market research it emerges that…

- dyrektor z wyboru/nominacji an elected/a nominated director

- towary z importu imported goods

- odrzuty z eksportu export rejects

- znalazł sobie pracę z ogłoszenia he found a job through an ad

- zamek z XV wieku a castle (dating) from the 15th century

- fotografie z lat szkolnych photographs from one’s school days

- jego list z 12 maja his letter of 12 May

- to jest rachunek za telefon z ubiegłego miesiąca this is the phone bill for a. from last month

- z rana in the morning

- z samego rana first thing in the morning

- rysunek z natury a drawing from nature

- odpis z oryginału a duplicate of the original

- wyrecytować coś z pamięci to recite sth from memory

- przepisał dane z tablicy he copied down the data from the board

- z drzewa/ze stali of a. from wood/steel

- zasmażka z mąki i wywaru a roux of a. from flour and stock

- z czego to jest zrobione? what is it made of a. from?

- wiązanka z czerwonych róż a bunch of red roses

- sok z wiśni/malin cherry/raspberry juice

- sałatka z pomidorów/selera a tomato/celery salad

- dom wybudowany z cegieł a brick-built house

- któryś z nich/nas one of them/us

- jeden z uczniów one of the pupils

- żaden z nauczycieli none of the teachers

- najstarszy/najmłodszy z nich the oldest/youngest of them

- czy któryś z was go zna? do any of you know him?

- czy coś z tego rozumiesz? do you understand any of that?

- z radości/ze strachu out of joy/fear

- z konieczności (out) of necessity

- zemdleć z wyczerpania to faint from exhaustion

- umrzeć z głodu die of starvation

- wyszła za mąż z miłości she married for love a. out of love

- udusił się z braku powietrza he suffocated through lack of air

- z nasion/pąków from seeds/buds

- wyrosła z niej śliczna dziewczyna she grew into a very pretty girl

- z majora awansował na pułkownika he was promoted from major to colonel

- inflacja spadła z 10 do 8 procent inflation went down from 10 to 8 per cent

- z niewinnej sprzeczki zrobiła się wielka awantura an innocent tiff turned into a big row pot.

- miasto słynie z zabytkowych budowli the town is famous for its historic buildings

- z oczu jest podobna do matki her eyes are like her mother’s

- ze sposobu bycia przypominał ojca he resembled his father in manner

- ze wszystkich sił with all one’s might

- z całą dokładnością with the utmost accuracy

- podkreślić z całą mocą to emphasize most strongly

- z grubsza roughly

- z lekka lightly

- z rzadka rarely, seldom

- z uwagą attentively

- z wysiłkiem with (an) effort

- kawa z mlekiem coffee with milk

- dom z ogrodem a house with a garden

- dziewczyna z niebieskimi oczami a girl with blue eyes

- matka z dzieckiem na ręku a mother carrying a. with a baby in her arms

- samolot ze stu osobami na pokładzie a plane with a hundred people on board

- chleb z masłem bread and butter

- mieszkanie z umeblowaniem a furnished flat

- sklep z używaną odzieżą a second-hand clothes shop

- deszcz ze śniegiem sleet

- podróżowała z mężem i dwojgiem dzieci she travelled with her husband and two children

- dyskutował z synem he was arguing with his son

- rozstał się ze swą przyjaciółką he parted with his girlfriend

- zaprzyjaźniła się z nim dwa lata temu she became friendly with him two years ago

- pójdziesz z nami do kina? are you going to the cinema with us?

- wyszedł na spacer z psem he took the dog for a walk

- porozmawiam z nim o tym jutro I’ll talk to him about it tomorrow

- z niedowierzaniem/ze zdumieniem in a. with disbelief/astonishment

- okno zamknęło się z trzaskiem the window closed with a bang

- obudził się z bólem głowy he woke up with a headache

- leżał na trawie z rękami pod głową he was lying on the grass with his hands behind his head

- płynąć z wiatrem/prądem to sail with the wind/current

- pośpieszyć komuś z pomocą to go to sb’s aid

- pojechał do Niemiec z wykładami he went to Germany on a lecture tour

- z wiekiem with age

- wraz ze wzrostem ciśnienia with the growth of a. in pressure

- z czasem with a. in time

- z upływem czasu with the passing of time

- z każdym dniem/rokiem with each passing day/year

- z końcem/początkiem sierpnia at the end/beginning of August

- z nadejściem lata with the approach of summer

- co z artykułem? what about the article?

- co się z tobą działo? what have you been doing with yourself?

- co zrobić z tymi szmatami? what shall I do with these rags?

- z babcią jest źle, znowu miała atak Granny’s not well, she’s had another seizure

- ubrany z niemiecka dressed in German style

- mówił trochę z cudzoziemska he spoke with a slight foreign accent

- zajęło mi to z godzinę it took me around an hour

- miał ze czterdzieści lat he was around forty

* * *

prep; = z

* * *

1. ( wprowadza zdanie podrzędne rozwijające treść) that; ona mówi, że on nie przyjdzie she says (that) he won't come; wiem, że to niemożliwe I know (that) it's impossible.

2. (wprowadza zdanie podrzędne wyrażające przyczynę, uzasadnienie) as, because, for; nie zrobię tego dlatego, że już ci nie wierzę I won't do it because I don't trust you anymore.

3. ( wprowadza zdanie podrzędne wyrażające skutek) so... that; był tak zmęczony, że ledwie szedł he was so tired that he could hardly walk.

4. ( w związkach wyrazowych) mimo że l. tyle że despite the fact that, in spite of the fact that; nadal był zdrów, tyle że się postarzał he was still in good health, except (for the fact) that he grew old.

1. ( rozpoczyna zdanie) że też o tym nie wiedziałam! I wish I had known; że już nie wspomnę... let alone...; że tak powiem so to say, so to speak; że już nie wspomnę o X never mind X, not to mention X.

2. ( w składzie wyrażeń o charakterze spójnikowym lub modalnym) although, nevertheless; mimo że był chory, poszedł do szkoły although he was sick he went to school, he was sick, nevertheless he went to school; omalże almost; tylko że only.

3. (wyraża zniecierpliwienie, zdziwienie) wejdźże do come in; przestańże I wish you would stop.

- strach przed inwazją/zatrutą żywnością an invasion/food scare

- żyć w strachu przed kimś/czymś to live in dread a. fear of sb/sth

- nie móc mówić ze strachu to be unable to speak for a. from fear

- strach pomyśleć, że mogło ją przejechać it’s awful a. terrible to think that she might have been run over

- ciemno tu, że aż strach it’s so dark here, it’s scary

- najadłem się, że aż strach I’ve eaten so much, it’s awful

- □ strach na wróble scarecrow

■ strach ma wielkie oczy fear makes cowards of us all

- strach mnie/go obleciał I/he was overcome by fear

- strachy na Lachy empty threats

- blady strach naked fear

- mieć stracha to be scared

- najeść się strachu to receive the fright of one’s life

- napędzić komuś strachu a. stracha to put the fear of God into sb, to scare sb out of his/her wits

- nie ma strachu never fear!

- nie znać strachu to know no fear

- robić w portki/gacie ze strachu posp. to be shit-scared wulg.

- umierać ze strachu to be dead scared

* * *

* * *

Gen. -u (= przerażenie) fear; strach przed nieznanym fear of the unknown; strach przed śmiercią fear of death; strach o dzieci fear for one's children; blady l. śmiertelny strach mortal fear; blady ze strachu white l. pale with fear, shuddering with fear; spocony ze strachu sweat with fear; ze strachem myślę o przyszłości I dread to think about the future; na wieś padł blady strach the villagers were petrified with fear; zimno dziś, że aż strach it's awfully cold today; aż strach pomyśleć, co to będzie za rok I shudder to think what's going to happen in a year's time; mieć stracha have cold feet; najeść się strachu get l. have the wind up; napędzić komuś strachu frighten sb out of their wits l. the wits out of sb, give sb a fright; umierać ze strachu be scared stiff; skończyło się (u niej) na strachu she was more scared than hurt; robić w portki ze strachu pot. shit one's pants with fear; nie ma strachu pot. never fear; take it easy; strach ma wielkie oczy fear has big eyes, fear makes cowards of us all.

Gen. -a

1. (= duch) ghost; nie wierzę w strachy I don't believe in ghosts.

2. ( na wróble) scarecrow.

- przywieziono ich do hotelu wprost z lotniska they were taken to the hotel directly a. staight from the airport

- jadła zupę wprost z garnka she was eating soup straight from the pot

- jabłka kupujemy wprost od producenta we buy apples straight from the producer

- dowód nie wprost Mat. indirect proof

- wprost proporcjonalny do czegoś directly proportional to sth

- iść/patrzeć wprost przed siebie to walk/look straight ahead

- kiedy wejdziesz na drugie piętro, zapukaj do drzwi na wprost when you get to the second floor, knock on the door straight in front of you

- samochód jechał wprost na nas the car was coming straight at us a. heading straight towards us

- na wprost kogoś/czegoś directly opposite sb/sth

- łazienka jest na wprost drzwi wejściowych the bathroom is directly opposite the main door

- siedziała na wprost mnie she was sitting directly opposite me

- wprost szalała z radości she was simply beside herself with joy

- nie wierzę wprost własnym oczom I just can’t believe my eyes

- takie postępowanie było wprost głupotą such conduct was downright stupidity

- wprost przeciwnie just the opposite, on the contrary

- jestem wprost przeciwnego zdania my opinion is quite the opposite

- powiedziałem mu wprost, co o nim sądzę I told him straight (out) a. point-blank what I thought of him pot.

- na żadne pytanie nie odpowiedziała wprost she didn’t give a straight(forward) a. direct answer to any of the questions pot.

- nikt nie zaprzeczył temu wprost no one made an outright denial

* * *

* * *

1. (= prosto) straight ahead, straight on; iść wprost przed siebie go straight ahead l. on; patrzeć na wprost look straight ahead; wprost proporcjonalny mat. directly proportional.

2. (= bezpośrednio) directly; mleko wprost od krowy milk directly from the cow; zwrócić się wprost do prezesa speak directly to the president.

3. (= otwarcie) frankly, openly; (= bez ogródek) outright, point-blank; mówić wprost, o co chodzi speak one's mind frankly l. openly.

4. (= naprzeciw) directly opposite; siedzieć na wprost okna sit directly opposite the window.

(= wręcz) simply; to wprost niemożliwe this is simply impossible; wprost przeciwnie just the opposite.

- odstające/spiczaste uszy protruding/pointed ears

- pies ze zwisającymi uszami a dog with floppy ears

- głuchy na jedno/lewe ucho deaf in one ear/in the left ear

- prawym uchem a. na prawe ucho słabiej słyszę (the hearing in) my right ear is not so good

- dać komuś w ucho pot. to give sb a clip on the ear pot.

- wytargać kogoś za uszy to box sb’s ears

- szeptać a. mówić komuś coś do ucha to whisper sth into sb’s ear

- boli go/ją ucho he/she has an earache

- odmroziłem sobie uszy my ears are frostbitten

- przyłożył ucho do dziurki od klucza he put his ear to the keyhole

- naciągnął a. nałożył czapkę głęboko/lekko na uszy he pulled his cap down over/just over his ears

- zarumieniła się po uszy a. po czubki uszu her whole face turned red

- zatykał uszy, by nie słyszeć ich wrzasków he plugged his ears so as not to hear their screaming

- czujne/wprawne/wyczulone ucho a keen/trained/sensitive ear

- dźwięki miłe dla ucha sounds that are easy on the ear

- mieć muzykalne ucho to have an ear for music

- on ma ucho do języków he has an ear for languages

- złowił a. schwytał uchem lekki szmer his ear caught a faint rustle

- masz dobre ucho, jeśli to usłyszałeś you must have good ears if you heard that

- chwycił plecak za ucho he grabbed the rucksack by the loop

- □ ucho holownicze Aut. (z przodu pojazdu) towing eye, lunette (ring); (z tyłu pojazdu) tow bar

- ucho liny Żegl. eye

- ucho środkowe Anat. middle ear

- ucho wewnętrzne Anat inner ear

- ucho zewnętrzne Anat. outer ear

■ spółdzielnia ucho pot., żart. squealers pot., pejor., finks US pot., pejor.

- być czyimś uchem i okiem książk. to be sb’s eyes and ears

- brzęczeć komuś nad uszami to drone (on and on) at sb

- ciągnąć a. wyciągać kogoś za uszy pot. to drag sb along like a dead weight pot., przen.

- ciepło a. spokojnie jak w uchu nice and cosy GB, nice and cozy US

- dać ucha czemuś to listen to sth

- dostać a. zobaczyć ucho od śledzia pot. to get damn all GB pot., to not get diddly-squat a. doodly-squat US

- doszło a. dobiegło a. doleciało do moich uszu, że… I’ve heard that…

- dotrzeć a. dojść do niepowołanych uszu to be heard by the wrong people

- drażnić uszy to grate on one’s/sb’s ears

- dzwoni mu/jej w uszach his/her ears a. eardrums are ringing

- cisza aż w uszach dzwoni the silence is deafening

- dźwięczeć komuś w uszach to ring in sb’s ears

- głaskać a. pieścić (czyjeś) ucho a. uszy to tickle one’s/sb’s ears

- grać a. rżnąć a. wygrywać od ucha do ucha pot. to play (music) with pep pot.

- kłaść coś komuś do uszu a. w uszy to drum a. hammer sth into sb

- kłaść a. tulić uszy po sobie to put a. have one’s tail between one’s legs

- mieć długie uszy (być ciekawskim) to be nos(e)y pot.; (podsłuchiwać) to earwig GB pot.

- mieć gębę a. pysk od ucha do ucha pot., pejor. to be a big mouth pot.

- mieć oczy i uszy otwarte to keep a. have one’s wits about one

- mieć swoje za uszami to have a thing or two on one’s conscience

- mieć usta od ucha do ucha to have a wide mouth

- mam uszy pełne hałasu my ears ache from all the noise

- miała uszy pełne muzyki the music played in her head

- mówić coś komuś na ucho (w sekrecie) to tell sb sth in secret

- na(d)stawiać ucha a. uszu (wytężać słuch) to listen closely, to prick up a. cock one’s ears

- natrzeć komuś uszu to give sb an earful (o coś about sth) pot.

- nie wierzę a. nie chcę wierzyć własnym uszom I can’t believe my ears

- obić się komuś o uszy to ring a bell with sb pot.

- po uszy zakochany head over heels in love

- po uszy w długach/w pracy up to one’s ears a. neck in debt/in work pot.

- przejść a. przecisnąć się przez ucho igielne to pass through the eye of a needle

- jego głos świdrował w uszach he had a piercing voice

- rozdzierające uszy odgłosy wybuchów ear-splitting detonations

- puszczać coś mimo uszu to turn a deaf ear to sth

- słuchać czegoś a. chłonąć coś chciwym uchem to listen avidly to sth

- słuchać jednym uchem (a drugim wypuszczać) to listen with only half an ear

- słyszeć coś na własne uszy to hear sth with one’s own ears

- spać na oba uszy przest. to sleep like a log a. top

- stawać na uszach pot. to do one’s damnedest pot., to bend over backwards pot.

- choćbyś stawał na uszach, i tak jej nie przekonasz you’ll never manage to convince her

- strzyc uszami a. uchem to prick up a. cock one’s ears

- nie mówmy o tym teraz, bo sąsiadka strzyże/inni strzygą uszami a. uchem we’d better not talk about it now as the neighbour’s/the others’ ears are flapping pot.

- uśmiechać się od ucha do ucha to smile a. grin from ear to ear

- wpadać w ucho [melodia, piosenka] to be catchy

- wpadające w ucho melodie/powiedzonka catchy tunes/sayings

- zamykać a. zatykać uszy na coś to close a. shut one’s ears to sth

- zobaczę/zobaczy prędzej a. raczej swoje ucho, aniżeli… there’s more chance of finding Elvis on the moon than there is of… pot.

- uczciwszy uszy przest. (if you’ll) pardon a. excuse the expression

- klął, aż wszystkim uszy więdły his swearing made everyone’s ears burn

- jadł a. wcinał, aż mu się uszy trzęsły pot. he ate ravenously

- zajadali obiad/kanapki, aż im się uszy trzęsły they scoffed their dinner/sandwiches GB pot., they scarfed down their dinner/sandwiches US pot.

- wlatywać a. wchodzić jednym uchem, a drugim wylatywać a. wychodzić to go in (at) one ear and out (at) the other

- uszy bolą słuchać it assaults the ears, it’s painful to listen to

- uszy bolą a. pękają a. puchną od tego it assaults the ear, it’s painful to listen to

- uszy do góry pot. (keep your) chin up! pot.

- wylewa mi się a. wychodzi mi to uszami pot. I’m sick and tired of it pot.

- ściany mają uszy przysł. walls have ears przysł.

- jego nagłe wyzdrowienie uznano za cud his sudden recovery was regarded as a miracle

- święty zasłynął cudami the saint became famous for his miracles

- nie wierzę w cuda I don’t believe in miracles

- liczyć na cud to count on a. hope for a miracle

- to graniczy z cudem it’s miraculous a. bordering on the miraculous

- (to) cud, że nikomu nic się nie stało it’s a miracle (that) nobody was hurt

- cud gospodarczy an economic miracle

- cud doskonałości/piękności a miracle of perfection/beauty

- cud narodzin the miracle of birth

- cuda przyrody/techniki the wonders a. marvels of nature/modern technology

- to dziewczyna cud she’s a marvel a. wonder, that girl

- dokonywać a. dokazywać cudów to work miracles, to perform marvels

- dokonywać cudów męstwa/odwagi to perform amazing deeds of valour/acts of bravery

- opowiadać cuda o czymś to tell sb amazing things about sth

- cuda się tam dzieją pot. all sorts of strange a. weird things go on there pot.

- nie ma cudów pot. there’s no getting away from it pot.

- cuda niewidy pot. (all sorts of) weird and wonderful things pot.

- cudem uniknął śmierci he miraculously escaped death

- ocaleliśmy cudem we survived by a miracle

- jakim cudem how come?, how can that be?

- jakim cudem się tu znalazł? how come he turned up here?

- nie wiem, jakim cudem, ale się udało I don’t know how, but we did it

■ cud, miód a. cud, miód, ultramaryna pot., żart. out of this world pot.

- ta jego nowa dziewczyna to cud, miód, ultramaryna that new girlfriend of his is just out of this world

- pogoda zapowiada się cud, miód, ultramaryna it looks as if the weather’s going to be absolutely perfect

- cud nad Wisłą Hist. the Miracle of the Vistula (when Piłsudski against all odds repulsed the Soviet Army at Radzymin in August 1920)

- ósmy cud świata the eighth wonder of the world

- siedem cudów świata the Seven Wonders of the World

glau ben ['glaʊbən]

I. vt

1) ( für wahr halten)

[jdm] etw \glauben wierzyć [ perf u-] [komuś] w coś

\glauben, dass... wierzyć [ perf u-], że...

das glaube ich nicht nie wierzę w to

es ist nicht zu \glauben to nie do wiary

ob du es glaubst oder nicht, ... możesz wierzyć lub nie, [ale]...

das glaubst du doch selbst nicht! ( fam) sam chyba w to nie wierzysz!

jdn etw \glauben machen wmawiać [ perf wmówić] komuś coś

2) ( wähnen)

jdn in New York \glauben sądzić, że ktoś jest w Nowym Jorku

II. vi

1) ( Glauben schenken)

jdm \glauben wierzyć komuś

2) a. rel ( für wirklich halten)

an jdn/etw \glauben wierzyć [ perf u-] w kogoś/coś

3) jd muss dran \glauben (fam: jd ist gestorben) ktoś kopnął w kalendarz ( pot) ( jd muss ran) przyszła czyjaś kolej

es [ɛs]

I. pron pers, 3. Pers Sing, nom

1) ( Person, Tier, Sache) ono

wo ist das Kind? — Es liegt auf dem Bett! Gdzie jest dziecko? — [ono] leży na łóżku!

2) ( das)

\es ist Onkel Paul/Tante Inge to [jest] wujek Paul/ciocia Inge

ich bin \es to ja

\es sind meine Kinder/Bücher to [są] moje dzieci/książki

hoffentlich macht \es dir nichts aus mam nadzieję, że to ci nie przeszkadza

3) ( einem Subjektsatz vorausgehend)

\es gefällt ihr, dass... podoba jej się, że...

\es freut mich, dass es dir gut geht cieszy mnie, że masz się dobrze

4) ( in unpersönlichen Ausdrücken)

\es regnet/schneit pada deszcz/śnieg

\es klopft ktoś puka

5) ( in passivischen Ausdrücken)

\es wurde getanzt tańczono

6) ( in reflexiven Ausdrücken)

hier lebt \es sich angenehm tu żyje się przyjemnie

7) ( als Einleitewort mit folgendem Subjekt)

\es meldete sich niemand nikt się nie zgłosił

II. pron pers, 3. Pers Sing, akk

1) ( Person, Tier, Sache) je

nimmst du das Kind mit nach Hause oder soll ich \es mitnehmen? zabierzesz dziecko do domu, czy ja mam je wziąć?

2) ( das) to

ich glaube \es nicht nie wierzę w to

3) ( einem Objektsatz vorausgehend)

\es mögen, dass/wenn... lubić, gdy...

wundern

I. vt

jdn \wundern Verhalten, Frage: dziwić kogoś

mich wundert, dass... dziwi mnie, że...

es würde mich nicht \wundern, wenn... nie zdziwiłoby mnie, gdyby...

II. vr

sich über etw ( akk) \wundern dziwić się czemuś

ich muss mich doch sehr \wundern! nie wierzę własnym oczom!

* * *

im..., tym... the... the...; im prędzej, tym lepiej the sooner the better; im lepiej ich znam, tym bardziej ich lubię the better I know them the more I like them.

zob. on.

- opowiadać trele-morele to tittle-tattle

- trele-morele! nie wierzę ani jednemu twemu słowu tell me another! I don’t believe a word of it pot.

* * *

Gen. treli-moreli pot. tittletattle, fiddle-faddle.

* * *

1. (= należący do kogoś) one's own; być na własnym utrzymaniu be self-supporting; chodzić własnymi drogami play a lone wolf; dbać o własną kieszeń look to one's own interests; do rąk własnych (adnotacja na przesyłce, dokumencie) private; dostosować coś do własnych potrzeb tailor sth to one's needs; kisić się we własnym sosie keep to o.s.; mieć wiarę we własne siły be self-confident; mieć własne zdanie be one's own man l. woman; mieć własny kąt have a place of one's own; mierzyć coś własną miarą measure sth against one's own standards; na własne ryzyko at one's own risk; na własny koszt at one's own cost l. expense; na własny użytek for one's own use; nazwa własna jęz. proper noun; nie wierzę własnym uszom/oczom I can't believe my ears/eyes; odczuć coś na własnej skórze learn sth to one's cost; opisać coś własnymi słowami describe sth in one's own words; o własnych siłach unaided; on one's own; ratować własny tyłek pot. save one's own butt; we własnej osobie in person l. the flesh; w imieniu własnym on one's own behalf; w obronie własnej in self-defense; z własnej kieszeni out of one's own pocket; z własnej woli of one's free will; znać coś jak własną kieszeń know sth like the back of one's hand, know every nook and cranny of sth; zrobić coś na własną rękę do sth on one's own; zrobić coś według własnego uznania use one's own judgement.

2. (= własnej produkcji) home-; własne ciasto home-made cake; własne piwo home-brewed beer.

- nie wierzę w kosmitów I don’t believe in aliens

- nie wierzę w kosmitów I don’t believe in aliens

- nie wierzę w siły nadnaturalne I don’t believe in the supernatural

- kopuła niebios the vault of heaven, the dome of the sky

- z wyroku niebios as ordained by heaven

- zemsta niebios the vengeance of the skies książk.

- nie wierzę w opiekę niebios I don’t believe in divine providence

- niech niebiosa mi pomogą (may) heaven help me

■ wynosić a. wychwalać kogoś/coś pod niebiosa a. niebiosy to praise sb/sth to the skies, to sing sb’s/sth’s praises a. the praises of sb/sth

- podłość czyjegoś postępowania the baseness a. shabbiness of sb’s conduct

- popełnić podłość to do something mean

- nie wierzę, żeby była zdolna do takiej podłości I can’t believe she’s capable of such wickedness a. baseness